Atrakcje

1 BATALION SZTURMOWY

Nieodłącznym elementem historii Dziwnowa jest obecność na jego terenie wojska. Usytuowanie miejscowości przy ujściu cieśniny do morza, częściowe położenie na wyspie i w obrębie północnej granicy Zalewu Kamieńskiego, a do tego połączenie wodne ze Szczecinem, sytuowały Dziwnów jako miejsce, które nie uchodziło uwadze w wojskowych sztabach. Szczególna w tym kontekście rola została zapoczątkowana wybudowaniem koszar w połowie lat trzydziestych, w których stacjonowały jednostki niemieckiego lotnictwa morskiego oraz łączności.
Po zakończeniu wojny i przejęciu tych terenów przez polską administrację, kompleks koszarowy został zaadoptowany przez Wojsko Polskie, które utworzyło tutaj stały garnizon. Jedną z jednostek, która w szczególny sposób była związana z Dziwnowem, jest 1 Batalion Szturmowy.

O żołnierzach tego batalionu mówi się jako o najlepiej wyszkolonych w historii Ludowego Wojska Polskiego, zaś po zmianach ustrojowych jako o swojego rodzaju fundamencie, na bazie którego zostały później sformowane współcześnie działające jednostki specjalne Wojska Polskiego.
Historia tej jednostki sięga II połowy 1957 roku. W sierpniu tego roku rozkazem dowódcy 6. PDPD (Pomorskiej Dywizji Powietrzno-Desantowej), którym był wówczas gen. bryg. Bolesław Chocha, została utworzona Kompania Rozpoznawcza. Dowódcą nowo sformowanego oddziału został kapitan Władysław Potoczny, zaś miejscem stacjonowania zostały koszary 16 Kołobrzeskiego Batalionu Powietrzno-Desantowego. W listopadzie 1958 roku kompania została przeniesiona na południe Polski, w rejon Woli Justowskiej (obecnie dzielnica Krakowa).
Tam spędzała czas na szkoleniu i zgrywaniu poszczególnych pododdziałów kompanii. 13.09.1961 roku dowódca 6. PDPD swoim rozkazem polecił rozwinąć Kompanię Rozpoznawczą do stanu batalionu. W ten sposób powstał 26 Batalion Rozpoznawczy, który stał się jednocześnie samodzielną jednostką wojskową o numerze taktycznym 4101.
W roku 1964 batalion został relokowany do Dziwnowa, gdzie rozkazem Ministra Obrony Narodowej z 08.05.1964 roku zmienił nazwę na 1 Batalion Szturmowy, przejmując jednocześnie tradycje bojowe Polskiego Samodzielnego Batalionu Specjalnego, działającego w czasie II Wojny Światowej w ramach 1 Armii Wojska Polskiego.

28 lipca 1968 roku 1 Batalion Szturmowy zapoczątkował swój udział w Operacji „Dunaj” (wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego do Czechosłowacji). Jednostka miała działać na obszarze podporządkowanym utworzonej na czas operacji – 2 Armii Ludowego Wojska Polskiego. 1 Kompania batalionu miła stanowić forpocztę wchodzących do Czechosłowacji jednostek polskich. Co ciekawe, do dyspozycji żołnierzy tej kompanii oddano nowe jak na owe czasy śmigłowce Mi-8. Pozostałe kompanie batalionu przesunięto do odwodu dowódcy 2 Armii.
Po wkroczeniu na teren Czechosłowacji i zajęciu kraju przez wojska Układu Warszawskiego, batalion całością sił został skoncentrowany w miejscowości Hradec Kralove. 28.10.1068 roku 1 Batalion Szturmowy powrócił do koszar w Dziwnowie, w których nieprzerwanie funkcjonował do ogłoszenia stanu wojennego (13.12.1981). Wraz z jego początkiem został wyprowadzony z koszar i skierowany do zadań wartowniczych.

Kres obecności batalionu w Dziwnowie przypada na maj 1986 roku. Wówczas to, na mocy decyzji Ministerstwa Obrony Narodowej, zostaje przeniesiony do Lublińca na Górnym Śląsku. Po zmianach ustrojowych nadal stacjonuje w Lublińcu gdzie zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego z 15.08.1993 na bazie 1 Batalionu Szturmowego rozpoczęło się formowanie 1 Pułku Specjalnego Komandosów. Warto przy tym podkreślić iż wielu żołnierzy 1 Batalionu Szturmowego trafiło m.in. do Formozy, a pewna ich część do powstałego niedługo potem GROMU.